Uwaga i ostrożność za kółkiem

Bezpieczeństwo ruchu drogowego uzależnione jest w znacznej mierze od uwagi i koncentracji uczestników drogi. Kierujący mają za zadanie koncentrować swoją uwagę na zmieniającej się sytuacji drogowej. Obowiązek ten wynika z przepisów kodeksu drogowego który nakłada na kierowcy obowiązek zachowania ostrożności w każdej sekundzie jazdy. Dodatkowo precyzyjnie określa sytuacje drogowe i miejsca w których kierowca ma obowiązek zachować szczególną ostrożność. Uwaga oraz odpowiedni stopień koncentracji wpływa na poprawę bezpieczeństwa.

Rozproszona uwaga kierowcy

Uwaga może być rozproszona przez czynnik:

• wizualny, odciąga wzrok od drogi, np reklama drogowa,
• poznawczy, odciąga uwagę poprzez myślenie o sprawach nie związanych z prowadzeniem samochodu, np złe samopoczucie,
• słuchowy, odciąga percepcje słuchową od sytuacji drogowej, np głośne słuchanie muzyki.

Niepozorne sytuacje zachodzące podczas jazdy między pasażerami a kierowcą, mogą drastycznie obniżyć ich bezpieczeństwo. Przykładem jest: kłótnia, głośna rozmowa, płaczące dziecko, rozmowa z kierowcą na poważne tematy wymagające przemyślenia itp itd. Każdy proces odwodzący kierowcę od analizy sytuacji drogowej obniża koncentrację a w konsekwencji bezpieczeństwo.

Rozpraszacze

Do najpopularniejszych rozpraszaczy kierowcy należą telefony komórkowe, smartfony, nawigacje samochodwe. Te urządzenia są głównymi źródłami rozproszenia koncentracji. Producenci wprowadzili na rynek wygodne i proste w obsłudze nawigacje, które obsługuje się bardzo szybko. Wielu kierowców popełnia dużo błędów jeżdżąc z wykorzystaniem nawigacji, ponieważ ich czujność jest uśpiona i zbyt dużo czasu poświęcają na patrzenie w nawi. Koncentracja za kółkiem może być dodatkowo rozproszona przez palenie tytoniu, jedzenie pokarmów, ustawianie radia czy szukanie ulubionej piosenki.

Jak utrzymać koncentrację za kierownicą?

Dobry kierowca przygotowuje się odpowiednio wcześniej do jazdy zapewniając sobie i pasażerom komfortowe warunki podróży. Jedzenie posiłków, rozmowa przez telefon, odpowiednia muzyka, przygotowanie dzieci do podróży, może być zorganizowane przed wyjazdem. Jeśli rozmowa przez telefon komórkowy jest konieczna należy przerwać na moment jazdę i zjechać w bezpieczne miejsce np na parking. W ten sposób zminimalizujesz ryzyko spowodowania wypadku. Badania pokazały że brak odpowiedniej koncentracji za kółkiem był przyczyną 82% wypadków drogowych! Jako główną przyczynę obniżającą koncentrację kierowcy podaje się rozmowę przez telefon komórkowy. O koncentracji możesz dowiedzieć się więcej z poradnika pt: Koncentracja podczas jazdy.

Przeprowadziliśmy testy dotyczące wykonywania kilku rzeczy jednocześnie i ich wpływ na jazdę. Specjalna mobilna płyta poślizgowa oraz tor przeszkód posłużyły do wykonania eksperymentu. Wyniki były zatrważające. Żadna osoba badana nie wykonała poprawnie dwóch zadań jednocześnie. Zazwyczaj kiedy badany koncentrował się na rozmowie przez telefon i zadawanych pytaniach, jazda na czas wychodziła zdecydowanie gorzej. Kiedy chciał dobrze wypaść na próbie czasowej, odpowiadał na pytania błędnie i z dużym opóźnieniem. Wykonywanie trzech i więcej czynności kompromitowało kierowców powodując niebezpieczne sytuacje na torze.  Żaden z uczestników testu nie przeszedł go prawidłowo. W badaniu wzięło udział 150 ochotników. Organizatorem testu na uwagę była firma Polski Event oferująca wynajem symulatorów i organizacje eventów motoryzacyjnych. Kursanci oczekujący na jazdę testową mieli do dyspozycji symulator dachowania. Sprawdzali na nim pozycję za kierownicą i działanie pasów bezpieczeństwa podczas wypadku.

Wiele czynności na raz

Istnieje przekonanie o podzielności uwagi. Przyjęło się wśród ludzi, że człowiek może wykonywać wiele czynności jednocześnie. Kierowcy często zapominają że jazda samochodem to proces składający się z kilku czynności, jak obserwacja, analiza sytuacji oraz sterowanie oparte na koordynacji wzrokowo ruchowej. Dokładanie kolejnych zadań do wykonania znacznie obniża koncentrację i jakość prowadzenia samochodu. Jazda za kółkiem i rozmowa przez smartfona są dwoma oddzielnymi zadaniami, które realizują różne obszary mózgu. Mózg nie zajmuje się dwoma zadaniami poznawczymi jednocześnie tylko naprzemiennie je wykonuje (przełącza się między nimi).

Bezpieczne porady

• Wykonaj wszystkie ważne rozmowy przed podróżą a wsiadając do samochodu wycisz smartfona,
• Trenuj koncentrację i skupienie poprzez przewidywanie sytuacji drogowych,
• Dokładnie obserwuj drogę i jej otoczenie (odrywaj wzrok od drogi tylko wtedy kiedy to konieczne),
• Jeśli musisz odebrać telefon i porozmawiać to zatrzymaj pojazd,
• Wykonać połączenie głosowe możesz podczas postoju np na stacji benzynowej czy na parkingu,
• Nie dzwoń do osoby która prowadzi samochód, a jeśli zorientujesz się że rozmówca prowadzi pojazd – zakończ grzecznie rozmowę.